…ต่อไปจะพูดถึงกฐินในแง่นามธรรมบ้าง
สาระของกฐิน คือ น้ำใจสามัคคี
ผ้ากฐินผืนเดียวนั้น เป็นเครื่องแสดงสาระอะไรในทางนามธรรม สาระนั้นก็คือ ความสามัคคีนั่นเอง
เริ่มด้วยความสามัคคีของพระสงฆ์ที่อยู่ร่วมกันมา ๓ เดือน ที่มีและยังมีความพร้อมเพรียงกัน มาร่วมด้วยช่วยกัน ถ้ายังไม่มีผ้า ก็ไปหาผ้ามาสําหรับทําจีวร พร้อมใจกันมอบผ้านั้นให้แก่องค์ใดองค์หนึ่ง
เมื่อมอบให้แล้ว ก็ไม่ทิ้ง ไม่มีการรังเกียจกัน ไม่มีการแบ่งแยกพวกกัน ยังมีใจเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ไปช่วยทําจีวรกันจนสําเร็จ แสดงถึง ความสามัคคีตลอดทุกขั้นจนงานลุล่วงเรียบร้อย
สามัคคีนี่แหละ คือสาระของกฐินในทางนามธรรม
ตกลงว่า กฐินในทางรูปธรรม คือผ้าผืนหนึ่ง
สาระในทางนามธรรม คือความสามัคคี
แล้วความสามัคคีในหมู่สงฆ์ก็ขยายไปถึงโยม กล่าวคือ ทางด้านพระร่วมใจกันอย่างนี้แล้ว โยมก็เข้ามาหนุนว่า อย่าให้พระลําบากเลย พระต้องไปทําผ้าลําบากลําบน ต้องมาตัด มาเย็บ มาย้อม เรามีศรัทธา เราก็ช่วยท่านทําให้สําเร็จ
แต่ย้ำว่า พระจะไปขอไปเลียบเคียงไม่ได้เป็นอันขาด โยมต้องมีศรัทธามาร่วมเอง แสดงว่าเป็นไปด้วยจิตใจแท้ๆ
โยมมีความร่วมใจกับพระสงฆ์ เห็นว่าพระสงฆ์ที่อยู่วัดนี้ มีความประพฤติดี ไม่น่ารังเกียจ โยมก็มีศรัทธานํามาถวาย เท่ากับตัดขั้นตอนของการหาและการทําจีวร
ตอนนี้ก็ได้สามัคคีของโยมด้วย โดยโยมเขามาร่วมสนับสนุนพระสงฆ์ โยมเป็นพุทธบริษัทฝ่ายคฤหัสถ์ จึงเป็นอันว่า ตอนนี้พุทธบริษัททั้งฝ่ายพระสงฆ์ และฝ่ายคฤหัสถ์ก็ได้สามัคคีกัน
ต่อมาประเพณีก็เพิ่มขยายไปตามสาระของกฐิน ที่เป็นเรื่องของความสามัคคีแสดงน้ำใจกัน พุทธศาสนิกชนก็เลยแสดงน้ำใจข้ามแดนไปยังต่างถิ่นกันด้วย คนหมู่บ้านนี้ ตําบลนี้ อําเภอนี้ จังหวัดนี้ ก็นําผ้ากฐินไปทอดให้วัดที่หมู่บ้านโน้น ตําบลโน้น อําเภอโน้น จังหวัดโน้น…
…เป็นการแสดงความสามัคคีของคนในชาติ ทั้งในหมู่พุทธศาสนิกชน และในสังคมทั้งหมด ก็เลยได้ความสามัคคีกว้างขวางออกไป…
…เมื่อเป็นอย่างนี้ ญาติโยมบางทีไปจัดกฐินเที่ยวบ้าง จัดกฐินมีอะไรต่ออะไรแบบสนุกสนานกันบ้าง
ไม่ว่าจะทําอะไรก็ตาม ก็ขออย่าให้ลืมสาระที่สําคัญคือ การได้ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน การแสดงน้ำใจสามัคคีต่อกันระหว่างคนในสังคมนี้ เริ่มตั้งแต่พระสงฆ์สามัคคีกัน ญาติโยมร่วมสามัคคีกับพระสงฆ์ แล้วจากนั้นญาติโยมและพระสงฆ์ในถิ่นหนึ่ง จังหวัดหนึ่ง ก็ไปสามัคคีร่วมสนับสนุนให้กําลังแก่อีกถิ่นหนึ่ง อีกจังหวัดหนึ่ง ถ้าอย่างนี้ก็ได้สาระของกฐิน…
…ความสามัคคีเป็นหลักสําคัญในพระพุทธศาสนา พระพุทธเจ้าทรงย้ำไว้นักว่า ความสามัคคีของหมู่ให้เกิดสุข ซึ่งเราส่วนมากเคยได้ยินได้ฟัง หลายท่านก็จําคําบาลีพุทธภาษิตได้ ว่า สุขา สังฆัสสะ สามัคคี
การที่หมู่ชนอย่างพระสงฆ์ จะมีความสามัคคีได้ ก็ต้องมีหลักความประพฤติรองรับ
หลักความประพฤติพื้นฐานก็คือ…
(Cr. จากหนังสือเรื่อง ” ปัญหาขัดแย้งในโลก แก้ได้ด้วยกฐิน ”
โดย พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต)
พิมพ์ครั้งที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๔๙ หน้า ๙-๑๑)
ดาวน์โหลด ฉบับเต็มได้ที่
หนังสือปัญหาขัดแย้งในโลก แก้ได้ด้วยกฐิน
nicetomeetu training 